Jak wybrać busolę? Która będzie najlepsza?
Jeśli ktoś chce poczuć prawdziwy dreszczyk emocji i wielką satysfakcję z obrania właściwego szlaku, powinien nowinki technologiczne zostawić w domu zabierając tylko to, co niezbędne, czyli telefon. Dla bezpieczeństwa możemy mieć w zanadrzu dobrą nawigację, ale rekomendujemy poleganie tylko na mapie oraz wskazaniach busoli. Przecież jeszcze nie tak dawno każdy podróżnik właśnie tak sobie radził, więc czemu nie spróbować swoich sił w tej trudnej, ale pięknej sztuce nawigacji?
Kompas a busola – warto poznać różnicę
Wiele osób stosuje pojęcie kompas i busola zamiennie. To oczywiście błąd, bo oba urządzenia znacząco się od siebie różnią. Co prawda główne zadanie jest takie samo – określanie kierunku geograficznego – jednak sposób działania oraz obsługa znacząco się od siebie różnią. Zarówno kompas jak i busola pozwalają określić strony świata. Mówiąc precyzyjniej, oba rozwiązania wyznaczają kierunek północ-południe. To wystarczy, aby na tej podstawie określić pozostałe kierunku.
Kompas
Kompas najprawdopodobniej został wymyślony przez Chińczyków, którzy posługiwali się nim już ponad 4000 lat temu. W pierwotnej formie było to naczynie wypełnione wodą, w którym swobodnie pływał kawałek drewienka z przymocowaną do niego namagnesowaną blaszką. Około XIV wieku pod igłą magnetyczną umieszczono podziałkę umożliwiającą szybkie wyznaczanie pozostałych kierunków. Nazwa pochodzi od włoskiego słowa „compasso”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „podziałka”.
W obecnej formie kompas przybrał postać niewielkiego pudełka, najczęściej okrągłego, wewnątrz którego znajduje się zawieszona swobodnie igła magnetyczna. Zazwyczaj igła znajduje się na specjalnym ostrzu z blokadą, nad tarczą, na której znajdują się oznaczenia kierunków z podziałką stopniową.
Busola
Busola jest urządzeniem o wiele bardziej rozbudowanym niż kompas. Najważniejszym elementem jest specjalna podstawa, na której znajduje się tak zwany limbus, czyli obrotowy pierścień z podziałką w stopniach. Wewnątrz znajduje się igła magnetyczna z blokadą. Cechą szczególną jest obecność przyrządów celowniczych czyli muszki i szczerbinki, jak również linijki oraz zwierciadła. Zarówno w kompasach, tak i w nowoczesnych busolach stosuje się farby fluorescencyjne na północnej końcówce igły magnetycznej, przyrządach celowniczych, a nawet podziałce, co znacząco ułatwia nawigację po zmroku.
Jaką busolę wybrać?
Jedną z najbardziej rozpowszechnionych jest busola Adrianowa. Ma ona dwie podziałki. Podziałka wewnętrzna opisana jest w stopniach (od 0° do 360°), z podziałką co 3° i opisem co 15°. Podziałka zewnętrzna natomiast opisana jest w tysięcznych topograficznych (od 0-00 do 60-00, tj od 0 do 6000 tysięcznych topograficznych), z podziałem co 0-50 (tj. co 50 tysięcznych topograficznych) i z opisem co 5-00 (tj. co 500 tysięcznych topograficznych). Czym w ogóle jest tysięczna topograficzna? Jest to jednostka miary kąta, równa 1/6000 kąta pełnego, a zatem 1 tysięcznej topograficznej (tj. 0-01) odpowiada 360°/6000 = 0°03'36" = 216".
Równie popularną jest również busola AK. W porównaniu do busoli Adrianowa, busola AK posiada na limbusie, czyli obrotowym pierścieniu, tylko jedną podziałkę. Jeśli podziałka ta jest wyskalowana w tysięcznych topograficznych, to wartość każdej działki wynosi 100 tysięcznych (tj. 1-00). W mierze stopniowej odpowiada to 6°. Działki są opisane co 500 tysięcznych (tj. co 5-00), zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Poza tym w busoli AK obraca się nie górne wieczko, lecz limbus, co daje możliwość szybkiego orientowania przyrządu. Urządzenie celownicze jest nieruchome, natomiast na jednym boku naniesiona jest podziałka milimetrowa.
Jak posługiwać się busolą?
Obsługa kompasu jest prosta, ale nie daje dokładnych odczytów. W przypadku busoli mamy do czynienia z o wiele dokładniejszym wskazaniem, ale prawidłowe użytkowanie musi być zgodne z pewnymi zasadami.
Po pierwsze pamiętajmy, aby podczas przenoszenia busoli koniecznie ją zamykać, co unieruchamia igłę magnetyczną i chroni ostrze przed szybkim zużyciem. Pozwala to zachować busolę w należytym stanie przez wiele lat. Pamiętajmy także, aby nie korzystać z busoli w czasie burzy, w pobliżu linii wysokiego napięcia czy tez dużych przedmiotów stalowych lub żelaznych. W takich warunkach odczyt będzie mocno zniekształcony i niemiarodajny. Jeśli planujemy podróż nocą, warto przed zmierzchem naświetlić fluorescencyjne elementy busoli, aby po zmroku były dobrze widoczne.
Komentarze (0)